Ze względu na skład, możemy wyróżnić następujące rodzaje nawozów:
Nawozy zielone stosuje się po zbiorach. W warunkach domowych mają zastosowanie wyłącznie w ogródkach warzywnych bądź przed założeniem ogrodu. Nawożenie sprowadza się za wysiewu tzw. roślin poplonowych (np.: facelia, gorczyca, łubin i inne), które dają dużą masę zieloną. Rośliny motylkowe (np. łubin) mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego, który po przyoraniu/przekopaniu pozostaje w glebie. Gleba, dzięki bogatym w składniki mineralne resztkom roślin, zostaje wzbogacona w próchnicę i użyźniona.
Najszerzej stosowane nawozy z tej grupy to obornik i kompost. Zawierają one substancje organiczne i związki mineralne które nie tylko dostarczają składników pokarmowych, ale również poprawiają strukturę gleby (obornik). Są t o nawozy bezpieczne (znikome ryzyko przenawożenia). Należy jednak pamiętać aby unikać stosowania obornika kurzego (tzw. Kurzeńca) ze względu na ryzyko przypalenia upraw. Kompost powinien składać się z części zielonych, bez domieszki np. drewna. Do kompostowania doskonale nadaje się pokos z trawnika. Należy pamiętać jednak o wzbogacaniu kompostu w nawozy azotowe, celem wyrównania w nich stosunku węgla do azotu. Zbyt świeży, nie przerobiony kompost może konkurować z roślinami o azot.
Składają się przede wszystkich z azotu (N), fosforu (P) i potasu (K) z dodatkami innych makro i mikroelementów. Nawozy stosowane w uprawach amatorskich to najczęściej nawozy wieloskładnikowe. Wyróżniamy nawozy zakwaszające (np.: siarczan azotu) i odkwaszające podłoże (np.: saletra wapniowa).
Podstawowe składniki nawozów (azot, fosfor, potas).
To podstawowy składnik niezbędny do wzrostu roślin. Odpowiada za przyrost masy zielonej. Słaby, zahamowany wzrost i blade, żółknące liście są najczęściej objawem braku azotu. Azot jest pierwiastkiem szybko wypłukującym się z gleby, dlatego zaleca się stosowanie go w mniejszych dawkach. W naszych warunkach klimatycznych nie powinno się nawozić azotem roślin później do końca czerwca/początku lipca. Nadmiar azotu powoduje bardzo silny wzrost roślin i ograniczenie odporności na choroby.
To pierwiastek odpowiedzialny za wykształcanie się części generatywnych roślin (nasiona, owoce). Można go stosować w okresie jesiennym.
Pierwiastek poprawi odporność roślin na niskie temperatury, wydłuża okres przechowywania warzyw oraz podnosi odporność na choroby.
Nawozy mineralne występują najczęściej w formie wieloskładnikowych mieszanek. Poza NPK zawierają także niezbędne do prawidłowego rozwoju mikroelementy: siarka, cynk, magnez, wapń, mangan, molibden, bor, miedź, kobalt, żelazo.
Ze względu na termin stosowania możemy wyróżnić nawozy całosezonowe, wiosenne i jesienne. Są to gotowe mieszanki o odpowiednich proporcjach składników mineralnych. Nawozy całosezonowe mają zrównoważony skład podstawowych składników. Jedno nawożenie może starczyć nawet na pół roku. Można je stosować w okresie wzrostu, zazwyczaj od marca do września.. Nawozy wiosenne zawierają więcej azotu, zawierają potas i fosfor oraz mikroelementy. Wzmagają wzrost i wiosenny rozwój roślin. Nawozy jesienne są bogate w potas i fosfor. Nie zawierają azotu. Przygotowują one rośliny do spoczynku i okresu zimy. Do nawozów typowo jesiennych należą nawozy wapniowe. Służą one do podnoszenia odczynu gleby, zakwaszonej przez nawożenie mineralne. Poprawiają także strukturę gleby. Przed wykonaniem nawożenia warto sprawdzić odczyn gleby celem ustalenia dawki nawozu.
Ze względu na sposób działania, możemy także wyróżnić nawozy zwykłe i o kontrolowanym uwalnianiu.
Są to nawozy najczęściej stosowane. W zależności od formy (płynna, granulowana) rośliny pobierają zawarte w nich składniki z różna prędkością. Najszybsze efekty dają nawozy płynne (nawożenie dolistne), wolniejsze efekty – granulowane. Po znalezieniu się w glebie, związki mineralne w nich zawarte uwalniają się i są pobierane przez rośliny. Działają krócej, a bardziej intensywnie. Przy zbyt dużej dawce mogą powodować uszkodzenia roślin.
To nowoczesne nawozy w których specjalna otoczka wokół granulek nawozu kontroluje uwalnianie składników pokarmowych. Szybkość uwalniania składników pokarmowych jest uzależniona od temperatury i wilgotności podłoża: im gleba cieplejsza i bardziej mokra – tym więcej składników pokarmowych zostaje uwolnionych. Jest to odpowiednie do szybkości wzrostu roślin – im cieplej, tym szybciej rosną. Nawozy takie mają najczęściej ustaloną długość okresu rozkładania się w glebie (np. 3-4 miesiące, 5-6 miesięcy itp.). Są to drogie, ale bardzo efektywne nawozy stosowane na szeroką skalę w uprawie roślin ozdobnych. Pozwalają ograniczyć nawożenia do jednego zabiegu wiosną.
